Aspects of Balkan Artists’ Books
Aspects of Balkan Artists’ Books
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης (ΦΚΘ) -από τη δεκαετία του ’90 ακόμα-, ακολουθώντας τις καλλιτεχνικές και όχι μόνον ανησυχίες της εποχής μετά το μοντέρνο, που επιζητούσε βήματα «πέρα από τα σύνορα» των θεωριών της φιλοσοφίας, της πολιτικής και των τεχνών, ασχολήθηκε με τα λεγόμενα όρια του φωτογραφικού μέσου. Παράλληλα με την «καθαρή» φωτογραφία, εξερεύνησε διαφορετικούς δρόμους διατύπωσης του «νέου αιτούμενου περιεχομένου», πειραματίστηκε με νέους τρόπους εμφάνισης της φωτογραφικής εικόνας και συμμετοχής των δημιουργών στα κοινά. Μοναδικός σκοπός και στόχος ο πολλαπλασιασμός των δυνατοτήτων ελευθερίας έκφρασης των δημιουργών σε συνδυασμό με τη διεύρυνση του διαλόγου φωτογραφικής τέχνης και κοινού.
Ας μην ξεχνάμε πως, ενώ στο εξωτερικό ζούσαν (οι δημιουργοί και οι κοινωνίες τους) μία εποχή αναβρασμού των πάντων, στην Ελλάδα η φωτογραφία ήταν αποκλεισμένη από όλους τους χώρους τέχνης ως μη τέχνη, άρα ζούσε φυλακισμένη στα κελιά που χτίζανε για τους εαυτούς τους οι ίδιοι οι «φωτογράφοι».
Με αυτές τις αγωνίες και προβληματισμούς, εμείς οι φωτογράφοι-μέλη του ΦΚΘ δε διστάσαμε να προχωρήσουμε και στη διεύρυνση του αντικειμένου εργασίας μας, στον εμπλουτισμό του, να εντάξουμε στο έργο και άλλες τέχνες, καθιστώντας το περισσότερο σύνθετο, πιο πολύπλοκα «εικαστικό». Έτσι, όλα αυτά τα χρόνια, με εργαστήρια, εκδόσεις, εκθέσεις, διαλέξεις, φιλοξενία καλλιτεχνών και λοιπές δράσεις ‘θεραπεύσαμε’ -μεταξύ άλλων- τη λομογραφία (lomography), την cheap art, την mail art, τη φωτοχαρακτική (photogravure), τα κολλάζ (collage), την εφήμερη τέχνη στη φύση, τα artists’ book, την video art, τις εγκαταστάσεις (installations), το φωτόδραμα, τις περφόρμανς, τα χάπενινγκ, την ακτιβιστική τέχνη στο δημόσιο χώρο, κρατώντας πάντα ως βασικό μέσο έκφρασής μας τη φωτογραφία. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων πολύπλευρης δράσης, στο πλαίσιο του προγράμματός μας Aspects of Balkan Photography συνεργαστήκαμε με φορείς και καλλιτέχνες των χωρών της Βαλκανικής, που και αυτούς απασχολούσε η έκφραση μέσω του βιβλίου αντικείμενο-γλυπτό, τους ενδιέφερε το βιβλίο ειδικής κυκλοφορίας, το artists’ book, ως ένα ειδικός φορέας έκφρασης.
Η παρούσα έκθεση προέκυψε, ως ειδικό project, στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας. Τα έργα των Βαλκάνιων καλλιτεχνών, για πρώτη φορά, συνομιλούν σε ένα νέο ‘συγκεραστικό’ περιβάλλον. Παρουσιάζονται μαζί με έργα άλλων σημαντικών Ελλήνων εικαστικών, καθώς και μια επιλογή από έργα που προέκυψαν από τα ειδικά εργαστήρια του ΦΚΘ, που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια με εισηγητές τον Θοδωρή Λάλο, τον Βασίλη Καρκατσέλη και τον Ρώσο εικαστικό Μίκαϊλ Πογκάρσκι, ακριβώς για αυτή τη συνύπαρξη.
Θανάσης Ράπτης
Φωτογράφος – Επιμελητής της έκθεσης
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης είναι μια πολιτιστική, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εταιρία, που δραστηριοποιείται τα τελευταία 25 χρόνια στην Ελλάδα και τον κόσμο. Στην Ελλάδα η εταιρία έγινε γνωστή όλα αυτά τα χρόνια κυρίως λόγω των μακροχρόνιων αγώνων της υπέρ της καλλιτεχνικής φωτογραφίας και φυσικά μέσα από τις εκατοντάδες εκθέσεις και άλλες παρεμβάσεις (δράσεις στο δρόμο, μαθήματα, ξεναγήσεις σχολείων, παρεμβάσεις με άρθρα στον τύπο κ.α.). Από τα μέσα της 10ετίας του 2000 η δράση του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης εξαπλώνεται και σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσα από τη συμμετοχή του, ως ιδρυτικό μέλος, στο Photofestival Union και στη Διεθνή Ένωση Φωτογραφικών Κέντρων. Παράλληλα συνεχίζει τη δράση του στα Βαλκάνια, με την ανάπτυξη στοχευμένων σχέσεων και ανταλλαγών, με φωτογράφους μεμονωμένα, αλλά και σχεδόν με όλα τα σημαντικά ιδρύματα και διοργανώσεις (μουσεία, πανεπιστήμια, γκαλερί, φωτογραφικά κέντρα, φωτογραφικά φεστιβάλ) που προβάλλουν τη φωτογραφία στα Βαλκάνια, μέσα από τη διοργάνωση δράσεων οι οποίες είναι γνωστές με την ονομασία "Aspects of Balkan Photography".
Το ΦΚΘ στη νέα του μορφή υφίσταται για να εδραιώσει ένα διεθνές forum ανταλλαγών και αναζητήσεων μέσω της εικόνας και της φωτογραφικής φόρμας. Για να το πετύχει στηρίζεται στη γενική αρχή της φωτογραφικής καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, ταυτόχρονα, προς κοινό και φωτογράφους. Παράλληλα συνεχίζει διοργανώνοντας εκθέσεις Ελλήνων, παντού όπου το καλέσουν, (εάν είναι δυνατόν πολύτεχνες και διαδραστικές), με στόχο την προβολή των Ελλήνων δημιουργών και του έργου τους, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και μικτές (Ελλήνων και ξένων) με στόχο την ανταλλαγή εμπειριών και τη δημιουργία δεσμών, ατομικών και συλλογικών, που σε βάθος χρόνου θα απελευθερώσουν την Ελληνική φωτογραφία και προς τους διεθνείς της ορίζοντες.
