ΟΠΥ ΖΟΥΝΗ (1941-2008)

Με ιδιαίτερη χαρά ανακοινώνουμε την καθιέρωση των Βραβείων «Όπυ Ζούνη» στην 8η Art Thessaloniki Fair, που θα πραγματοποιηθεί από τις 15 έως τις 18 Μαΐου 2025 στη ΔΕΘ-HELEXPO, το μεγαλύτερο εκθεσιακό κέντρο της Ελλάδας. Για πρώτη φορά, με πρωτοβουλία της οικογένειας Πέτρου Ζούνη, θα απονεμηθεί το Βραβείο «Όπυ Ζούνη» σε τρεις ανεξάρτητους καλλιτέχνες, συνοδευόμενο από χρηματικό έπαθλο ύψους 2.000 ευρώ. Το βραβείο αυτό τιμά τη μνήμη και το καλλιτεχνικό έργο της Όπυς Ζούνη (1941-2008), μιας εμβληματικής μορφής της σύγχρονης τέχνης, η οποία άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στη γεωμετρική αφαίρεση και τον κονστρουκτιβισμό.

Η Όπυ Ζούνη υπήρξε μία από τις πιο πρωτοπόρες καλλιτέχνιδες της γενιάς της, με έργο που ισορροπεί ανάμεσα στην αυστηρή δομή και τη λυρική έκφραση. Η χρήση του χρώματος, η αρχιτεκτονική αίσθηση και η μαθηματική κατανομή των σχημάτων στη ζωγραφική και τις κατασκευές της αποτυπώνουν μια ιδιαίτερη αισθητική, γεμάτη αρμονία και δυναμισμό. Το έργο της αντανακλά τις θεμελιώδεις αρχές της σύγχρονης τέχνης, ενώ η αφοσίωσή της στη δημιουργία νέων οπτικών συστημάτων καθιστά την προσφορά της ανεκτίμητη.

Με τα Βραβεία «Όπυ Ζούνη», η Art Thessaloniki συνεχίζει να στηρίζει και να αναδεικνύει καλλιτέχνες που εκφράζουν με τόλμη και δημιουργικότητα τη σύγχρονη εικαστική γλώσσα. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί έναν φόρο τιμής στην αφοσίωση της Όπυς Ζούνη στην τέχνη και ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ανεξάρτητης καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ο χώρος της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’60 και εξής «απελευθερώνεται» από τις τάσεις του ρεαλισμού, αλλά και από τις πρώιμες όψεις του μοντερνισμού, προσφέροντας έδαφος στην αφαίρεση και στις ποικίλες εκδοχές της. Η πίεση των υλικών στη ζωγραφική, η έξαρση του υποκειμενισμού, όπως και η εμμονή στα θεμελιώδη συστατικά της επέφεραν μία δημιουργική ανανέωση βασισμένη στο χρώμα, στα κυμαινόμενα σχήματα, στις καθαρές γεωμετρικές φόρμες, στις λιγοστές πρώτες ύλες (δημιουργική ανάμνηση της μετά-Μοντριάν εποχής) και γενικά στην αισιόδοξη ατμόσφαιρα, ύστερα από την καταθλιπτική περίοδο του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου.

Η Όπυ Ζούνη είναι η καλλιτέχνης που ενσάρκωσε πολύ γόνιμα τις μεταπολεμικές ανησυχίες των ευρωπαίων καλλιτεχνών, που αναζητούσαν μία βιωματική και καθαρή τέχνη με έμφαση στην αυτονομία του πίνακα, ευρισκόμενη η ίδια σε ένα αφαιρετικό, κονστρουκτιβιστικό και γεωμετρικό στάδιο, υπηρετώντας αρχές και αξίες της λυρικής αφαίρεσης στο όνομα ενός ποιητικού μετασχηματισμού της πραγματικότητας.

Η αρχιτεκτονική αίσθηση είναι διάχυτη στο έργο της ως στοιχείου που δημιουργεί χώρους, φτιάχνει δομές, ορίζει τα αντικείμενα και μορφοποιεί τα σχήματα. Απ’ την άλλη μεριά το χρώμα, καθαρό, πλούσιο σε τόνους και στερεομετρικό, μεταφέρει τη λυρική ατμόσφαιρα, τη γαλήνη και την ηρεμία στο βλέμμα που αντικρίζει την απόλυτη τελειότητα, αλλά και την απέραντη ευαισθησία απέναντι στον άνθρωπο. Είναι η τάξη, η ισορροπία και η τέλεια οργάνωση του χώρου με μορφές σαφείς και αρμονικές ως αποτέλεσμα της συνεργασίας της τέχνης με τα μαθηματικά. Είναι το συναίσθημα «της κοσμικής ενέργειας» που γεννιέται, βλέποντας αυτά τα έργα, όπως εύστοχα το διατύπωσε ο Πιέρ Ρεστανί.

Οι πειραματισμοί της Όπυς Ζούνη με τις σχέσεις των χρωμάτων, την αλληλεπίδραση μεταξύ τους, καθώς και η γλυπτική ανάδειξη των σχημάτων στις κατασκευές της ήταν συνεχής και αδιάλειπτη, με ένα καλλιτεχνικό έργο που αντανακλά της βασικές φιλοσοφικές και πνευματικές αρχές της σύγχρονης τέχνης. Η καλλιτέχνης χρησιμοποιεί τις χρωματικές δομές, τις επεκτάσεις των χρωμάτων προς πάσα κατεύθυνση (και πέραν του τρισδιάστατου χώρου) στη βάση μιας μαθηματικής κατανομής των χρωμάτων (και των μορφών) στον χώρο, για να δημιουργήσει μία λυρική εικόνα-πρότυπο της λεγόμενης οπτικής τέχνης. Και όπως η ίδια έχει σχολιάσει την «εικόνα» της: « Ο καλλιτέχνης είναι δημιουργός εικόνας και η εποχή μας είναι κατ’ εξοχήν «εποχή της εικόνας». Μπορεί να έχει απαλλαγεί από την απεικόνιση αλλά όχι από την εικόνα. Αυτό που δημιουργεί είναι τη δική του εικόνα, την απεικόνιση της φαντασίας, της σκέψης του και της ζωής του, που έχει σχέση με το παρόν και πιθανόν με το αύριο. Καινούρια συστήματα, οπτικά παιχνίδια ξεκινούν απ’ το παρόν για να χτίσουν ή να γκρεμίσουν τις εικόνες».

Δρ Μαρκέλλα Τσίχλα
Ιστορικός Τέχνης-Μουσειολόγος