Θα παρουσιαστεί στην 9η διοργάνωση της Art Thessaloniki International Contemporary Art Fair 14-17/05/2026 στη Θεσσαλονίκη η γλυπτική εγκατάσταση ΕΛΕΥΣΙΣ της Βάνας Ξένου, η οποία αναφέρεται στα Ελευσίνια Μυστήρια και αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου εγχειρήματος το οποίο παρουσιάστηκε συνολικά στο πλαίσιο της Ελευσίνας – Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης το περασμένο καλοκαίρι του 2025, με τίτλο Γιατί η Ελευσίνα σήμερα? Από τη μελαγχολία στο όραμα.

Πρόκειται για μια ενότητα έργων in progress, η οποία αναπτύχθηκε μέσα από μια πολύχρονη πορεία, κατά την οποία τα έργα εκτέθηκαν διαδοχικά σε διαφορετικούς χώρους και χώρες. Η ταυτόχρονη και συνδυαστική παρουσίασή τους προκάλεσε νέες νοηματικές προεκτάσεις και συμβολισμούς στο εννοιολογικό υπόβαθρο των πολλαπλών μυθολογικών και ιστορικών θραυσμάτων που απορρέουν από την αρχετυπική υπόσταση της πόλης της Ελευσίνας και τη διττή της ταυτότητα: αφενός ως ένα από τα  μεγαλύτερα ιερά του αρχαίου κόσμου και αφετέρου ως βιομηχανική περιοχή του νεοελληνικού κράτους. 

Πιστεύοντας στον αποκαλυπτικό χαρακτήρα της τέχνης, η Β. Ξ. θεωρεί πως σκοπός της τέχνης δεν είναι να αποδώσει απλώς το ορατό, αλλά να το καταστήσει ορατό. Η συνάντησή της με τη σημαντική παιδευτική και μυητική διαδικασία των Ελευσινίων Μυστηρίων, μέσα από τη θραυσματική εμπειρία των ιστορικών και μυθικών πηγών του αχανούς εύρους της φυσικής, ιστορικής, ανθρωπολογικής και μυθικής υπόστασης της Ελευσίνας, ενδυναμώνει την πεποίθησή της ότι η επίσκεψη στα Ελευσίνια Μυστήρια δεν αφορά ένα άψυχο σώμα. Η ίδια ομολογεί πως το προσωπικό της ταξίδι στην αρχαιοελληνική εμπειρία δεν είναι μια επιστροφή προς τα πίσω, αλλά μια επιστροφή προς τα μέσα.

Όσο για το ερώτημα Γιατί η Ελευσίνα σήμερα; φαίνεται να στηρίζεται στην αναζήτηση της δημιουργικότητας στις πηγές — ή καλύτερα, στις αιώνια ενεργές δυνάμεις των πρωταρχικών όντων — που, μέσω των τελετουργιών, προσέφεραν οι μύστες σαν μια αχτίδα φωτός. Με την τιμητική πρόσκληση συμμετοχής της στην Art Thessaloniki International Contemporary Art Fair 14-17/05/2026  της δίνεται η ευκαιρία να αποτίσει φόρο τιμής στη μνήμη του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, καθώς το βιβλίο του Προς Εκκλησιασμόν σημάδεψε τη δική της είσοδο στα Ελευσίνια Μυστήρια.